تعریف میکروبیولوژی

میکروبیولوژی علمی است که به مطالعه‌ی عوامل میکروسکوپی می‌پردازد، که شامل انواع میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، آرکئا و پروتوزوا می‌شود. این موجودات نقش‌های حیاتی را در فرآیندهای زیستی مختلف، اکوسیستم‌ها، سلامت و بیماری انسان ایفا می‌کنند. میکروبیولوژی‌گران ساختار، ژنتیک، فیزیولوژی، اکولوژی و تعاملات این موجودات با سایر ارگانیسم‌ها و محیط زیست را مطالعه می‌کنند.

تاریخچه میکروبیولوژی

میکروبیولوژی دارای یک تاریخچه‌ی پربار و تحولی است که برای قرونی به سر می‌برد، با کشف‌ها و پیشرفت‌های کلیدی که به طور عمیق تأثیرگذار بر فهم ما از جهان میکروبی و تأثیر آن بر زندگی انسان شده‌اند.

ریشه‌های میکروبیولوژی به قرن ۱۷ باز می‌گردد، زمانی که آنتونی وان لیوونهوک، دانشمند هلندی، به پیشگامی استفاده از میکروسکوپ برای مشاهده ارگانیسم‌های ریز در آب و نمونه‌های دیگر پرداخت. مشاهدات دقیق او از باکتری‌ها، پروتوزواها و حتی سلول‌های اسپرم، پایه‌گذاری برای میکروبیولوژی به عنوان یک حوزه‌ی علمی فراهم آورد.

در قرن ۱۹، لوئی پاستور و رابرت کوخ، به میکروبیولوژی کمک‌های اساسی دادند. آزمایش‌های پاستور نظریه‌ی تولید خودکار را انکار کرد و اصول تخمیر میکروبی و پاستوریزاسیون را بنیان گذاری کرد. او نیز واکسن‌هایی برای بیماری‌هایی نظیر دیزانتری و آنتراکس توسعه داد که شروعی برای ایمنی‌شناسی به شمار می‌رود.

از سوی دیگر، رابرت کوخ برای کار خود در حوزه‌ی نظریه‌ی جرم و ایجاد ارتباط بین میکروارگانیسم‌های خاص و بیماری‌ها شناخته می‌شود. او تکنیک‌هایی برای انتزاع و کشت باکتری‌ها توسعه داد، از جمله مشهورترین آن کوکز پستولات‌ها است که امروزه همچنان برای تعیین عامل‌های عامل بیماری‌های عفونی استفاده می‌شود.

در پایان قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰، پیشرفت‌های مهمی در میکروبیولوژی پزشکی با کشف آنتی‌بیوتیک‌ها انجام شد. کشف پنیسیلین توسط الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۲۸ پزشکی را به شکل جدیدی تحول داد، با ارائه اولین درمان مؤثر برای عفونت‌های باکتریایی. این کشف راه را برای توسعه‌ی بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌های دیگر باز کرد که تعداد زیادی از جان‌ها را نجات دادند.

در طول قرن ۲۰، میکروبیولوژی با پیشرفت‌های در زمینه‌های بیولوژی مولکولی، ژنتیک و بیوشیمی به طور چشمگیری گسترش یافت. تکنیک‌هایی مانند زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) و توالی‌دهی DNA تحقیقات راجع به ژنتیک و تنوع میکروبی وارد یک دوره‌ی جدید کردند. دانشمندان شروع به پرده‌برداری از ژنوم‌های انواع میکروبی کردند، که روشنایی را بر روی تاریخچه‌ی تکاملی و توانایی‌های متابولیکی آن‌ها افکند.

در دهه‌های اخیر، میکروبیولوژی به زمینه‌های متخصص مختلفی چون میکروبیولوژی محیطی، اکولوژی میکروبی، میکروبیولوژی صنعتی و میکروبیولوژی پزشکی تقسیم شده است. مطالعه‌ی میکروبیوم انسان – مجموعه‌ای از میکروارگانیسم‌های زندگی داخل و روی بدن انسان – به عنوان یک مرز جدید برای بهداشت و بیماری‌ها پیشنهاد شده است.

امروزه، میکروبیولوژی همچنان در راس تحقیقات علمی قرار دارد و با مواجهه با چالش‌هایی چون مقاومت آنتی‌بیوتیکی، بیماری‌های عفونی نوظهور و کاربردهای بیوتکنولوژی، فرایندی پویا و پیشرفته را ایجاد می‌کند که به درک ما از جهان میکروبی و تأثیر عمیق آن بر جوامع طبیعی و انسانی کمک می‌کند.

میکروبیولوژی در مطالعات و پژوهش های حیوانی

میکروبیولوژی نقش حیاتی را در مطالعه و تحقیقات حیوانات بازی می‌کند، با تمرکز بر درک تعاملات میکروبی با میزبان‌های حیوانی، هم در سلامت و هم در مواقع بیماری.

در میکروبیولوژی دامپزشکی، پژوهشگران نقش باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها در ایجاد بیماری‌های عفونی در حیوانات را بررسی می‌کنند. این شامل مطالعه پاتوژنز بیماری‌هایی نظیر بیماری تنفسی گاوی، ویروس لوکمی فلجی گربه‌ای و آنفلوآنزای پرندگان می‌شود. درک این عوامل میکروبی به توسعه تدابیر پیشگیری، واکسن‌ها و درمان‌های بیماری‌های حیوانی کمک می‌کند.

اکولوژی میکروبی تنوع و عملکرد میکروارگانیسم‌ها در اکوسیستم‌های حیوانی، شامل میکروبیوتای روده، را مطالعه می‌کند. این مطالعات بررسی می‌کنند که چگونه اجتماعات میکروبی بر گوارش، متابولیسم و پاسخ‌های ایمنی در حیوانات تأثیر می‌گذارند. هدف از این تحقیقات بهبود سلامت حیوانات، بهبود کارایی تغذیه‌ای و کاهش تأثیرات زیست محیطی کشاورزی حیوانی است.

میکروبیولوژی مقایسه‌ای مقایسه اجتماعات میکروبی و عملکردهای آنها در انواع مختلف حیوانات را بررسی می‌کند. این رویکرد به شناسایی شباهت‌ها و تفاوت‌های تعاملات میکروب-میزبان کمک می‌کند که به تحقیقات سلامت و بیماری حیوانی و انسانی کمک کند. به عنوان مثال، بررسی میکروبیوتای روده حیوانات مانند موش و خوک می‌تواند به تحقیقات در مورد سلامت و بیماری‌های روده انسانی کمک کند.

در تحقیقات زولوژیکال، میکروبیولوژی به مدیریت بیماری‌های عفونی در جمعیت‌های جانوری کمک می‌کند. مطالعات بر تفهیم پویا و زندگی‌نامه انتقالی عوامل پاتوژن میان گونه‌ای در جمعیت‌های وحشی تمرکز دارند، شامل بیماری‌های زونوزیتی که می‌توانند به هم حیوانات و انسان‌ها اثر بگذارند. این تحقیقات برای تلاش‌های حفاظتی و درک اثرات اکولوژیکی گسترده‌تر تعاملات میکروبی در اکوسیستم‌های طبیعی حیاتی است.

کلیتاً، میکروبیولوژی در مطالعه و تحقیقات حیوانات از حوزه‌های مختلفی چون دامپزشکی، مطالعات اکولوژیکی و میکروبیولوژی مقایسه‌ای بهره می‌برد. با روشن کردن نقش میکروارگانیسم‌ها در سلامت، بیماری و تعادل اکولوژیکی، میکروبیولوژی‌گران به بهبود بهداشت حیوانات، کشاورزی پایدار و تلاش‌های حفاظتی جانوران بزرگ کمک می‌کنند.

بخش میکروبیولوژی انستیتو تحقیقاتی رستا

بخش میکروبیولوژی موسسه رستا در سال 1398 به شکل مجزا از سایر بخش ها با رعایت استانداردهای مربوطه و تجهیزات به روز دنیا فعالیت خود را آغاز نموده است. زیر مجموعه های تهیه محیط های کشت، استریلیزاسیون و انکوباسیون در این بخش در نظر گرفته شده است. به طور معمول تست ها و ارزیابی های لازم جهت مطالعه عوامل بیماریزا، کشت کلیه مایعات و ترشحات در شرایط استریل و همچنین رنگ آمیزی و آزمایشات مستقیم باکتری شناسی انجام می شود.